Thùng gỗ sồi ngâm rượu được bao nhiêu lần?

Khi nói đến việc ngâm ủ rượu, thùng gỗ sồi không chỉ là một vật chứa đơn thuần. Nó là một phần sống động trong quá trình tạo nên hương vị, nơi diễn ra sự giao thoa tinh tế giữa chất liệu gỗ và rượu. Nhưng câu hỏi đặt ra là: thùng gỗ sồi có thể sử dụng bao nhiêu lần trước khi hết “tác dụng”? Hãy cùng tìm hiểu vòng đời của một thùng gỗ sồi qua các giai đoạn sử dụng và những yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ của nó.

1. Tuổi thọ và vòng đời sử dụng của thùng gỗ sồi

Thùng gỗ sồi là vật chứa đặc biệt trong ngành rượu mạnh, không chỉ dùng để bảo quản mà còn đóng vai trò như một “chất xúc tác”, góp phần quan trọng vào quá trình hình thành hương vị và màu sắc của rượu. Tuy nhiên, tác dụng này không kéo dài mãi mãi.

- Tuổi thọ trung bình:

Thùng gỗ sồi có thể được sử dụng trong khoảng 15 - 30 năm, tùy thuộc vào chất lượng gỗ, kỹ thuật gia công, tần suất sử dụng và điều kiện bảo quản.

- Vai trò sau khi “hết chất”:

Một số thùng ở các nhà máy chưng cất lớn có thể được giữ đến 40 - 50 năm với vai trò là thùng chứa và lão hóa rượu thành phẩm, nơi thùng hoạt động như một môi trường ổn định cho quá trình oxy hóa vi mô diễn ra nhẹ nhàng. 

2. Số lần ngâm rượu hiệu quả

Dù một thùng có thể tồn tại hàng chục năm, nhưng số lần ngâm rượu để chiết xuất hương vị hiệu quả lại giới hạn hơn nhiều.

- Giai đoạn tạo hương chủ yếu diễn ra trong 1 - 3 lần ngâm đầu tiên.

- Sau lần ngâm thứ 5, khoảng 80 - 90% hợp chất dễ chiết từ gỗ sồi đã được giải phóng, gồm tannin, vanillin, eugenol…

- Từ lần thứ 6 trở đi, thùng gần như chỉ còn tác dụng chứa và lão hóa chậm, không còn bổ sung đáng kể hương vị gỗ sồi.

Trong ngành công nghiệp rượu, những thùng đã qua 6 lần ngâm thường được gọi là “neutral barrels” hoặc "well-used casks", chuyên dùng cho các loại rượu cần lão hóa dài mà không muốn gỗ tác động quá mạnh.

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến số lần sử dụng và tuổi thọ thùng:

Tuổi thọ và số lần sử dụng không cố định mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố liên quan đến nguyên liệu, kỹ thuật và điều kiện bảo quản:

Chất lượng gỗ:

- Sồi Mỹ (Quercus alba): nhiều vanillin, chiết xuất nhanh → thường dùng 3 - 4 lần.

- Sồi Pháp (Quercus robur): chiết xuất dịu, bền hơn → có thể dùng đến 5 - 6 lần.

- Sồi Nga (Quercus macranthera): mang đặc tính trung gian giữa sồi Mỹ và Pháp, với cấu trúc thớ gỗ chặt, chiết xuất mượt mà, ít gắt. Gỗ già từ vùng núi Caucasus thường được ưa chuộng để làm thùng ngâm rượu mạnh nhờ khả năng chiết vị đều, bền cấu trúc → sử dụng hiệu quả khoảng 4 - 5 lần, đồng thời giữ độ kín tốt trong thời gian dài.

- Gỗ già trên 80 năm tuổi thường có cấu trúc bền chắc, ít nứt rạn, cho chất lượng cao hơn.

Kỹ thuật nướng/đốt mặt trong (toasting/charring):

- Toasting là kỹ thuật sử dụng nhiệt độ vừa phải để nung nóng từ từ mặt trong của thùng gỗ, giúp giải phóng các hợp chất hương trong gỗ mà không đốt cháy bề mặt. Kỹ thuật này phổ biến trong ngành vang và rượu mạnh châu Âu.

+ Nướng nhẹ (Light toast): Nhiệt thấp, thời gian ngắn giúp giữ lại nhiều tannin và lignin, hương dịu nhẹ, kéo dài → có thể dùng hiệu quả 4 - 6 lần.

+ Nướng mạnh (Heavy toast): Nhiệt cao hơn, thời gian lâu hơn, tạo nhiều hợp chất thơm như vanillin, caramel, gỗ cháy, hương bung mạnh trong 1 - 3 lần đầu → nhưng nhanh “cạn chất”, số lần dùng hiệu quả giảm còn 3 - 4 lần.

- Khác với toasting, charring là kỹ thuật đốt bề mặt gỗ bằng ngọn lửa trực tiếp, tạo ra lớp carbon hóa (char layer) mỏng bên trong thùng, thường dùng trong ngành whisky, đặc biệt là Bourbon.

+ Char cấp 1: Đốt nhẹ → quá trình chiết xuất hương vị chậm, kéo dài → có thể dùng 4 - 5 lần hiệu quả.

+ Char cấp 3 - 4: Tạo lớp cháy dày, rượu tiếp xúc với carbon nhiều, cho hương vani, khói, caramel rất mạnh trong 1 - 2 lần đầu. Tuy nhiên, gỗ mất nhiều cấu trúc sau đốt → nhanh “cạn chất”, số lần ngâm hiệu quả chỉ còn 2 - 3 lần.

Dung tích thùng:

- Thùng nhỏ (20 - 50L): diện tích tiếp xúc lớn, chiết xuất hương vị nhanh, số lần sử dụng hiệu quả ít hơn.

- Thùng lớn (225L - 300L): tốc độ chiết chậm hơn, có thể dùng 5 - 6 lần ngâm mà vẫn cho hương vị tốt.

Loại rượu ngâm:

Rượu có nồng độ cồn cao từ 40 - 60° sẽ rút chất mạnh hơn, làm thùng “cạn hương” nhanh hơn so với các loại rượu nhẹ.

Bảo quản:

- Thùng được bảo quản nơi khô thoáng, độ ẩm 70% - 80%, tránh ánh nắng trực tiếp và nấm mốc có thể sử dụng đến hơn 20 năm.

- Thùng bị khô hoặc ẩm ướt quá mức dễ bị nứt, rò, mục, làm giảm tuổi thọ đáng kể.

Góc tư vấn từ D.CHEERY: Sự thật về số lần ngâm thùng gỗ sồi

“Thùng gỗ sồi dùng được bao lâu? Hay ngâm được bao nhiêu lần?”
Luôn là một trong những câu hỏi mà rất nhiều khách hàng băn khoăn và chưa có câu trả lời rõ ràng. Dưới đây là chia sẻ từ D.CHEERY, đơn vị chuyên phân phối thùng gỗ sồi tại Việt Nam, nhằm cung cấp thông tin đáng tin cậy cho tất cả khách hàng đã và đang sử dụng sản phẩm của chúng tôi:

Các dòng sản phẩm hiện có của D.CHEERY:

- Thùng gỗ sồi nhập khẩu nguyên chiếc từ Nga: Gỗ sồi Caucasus 80 năm tuổi thọ, đã được sấy tự nhiên và nướng mạnh (heavy toast), dung tích phổ biến từ 10L - 225L.

- Thùng gỗ sồi Bắc Mỹ sản xuất trong nước: Sử dụng gỗ sồi trắng Mỹ (Quercus alba) nhập khẩu tuổi thọ từ 50-60 năm tuổi, nướng vừa hoặc nướng mạnh tùy chọn, dung tích từ 20L - 300L.

Khuyến nghị sử dụng của D.CHEERY:

- Tuổi thọ trung bình:
+ 15 - 20 năm, hoặc lâu hơn nếu bảo quản tốt và thùng không bị rò rỉ.
+ Sau khi mất khả năng chiết xuất hương vị, thùng vẫn có thể dùng làm bình chứa rượu thành phẩm, giúp giữ rượu ổn định tốt hơn so với bình thuỷ tinh hay chum sành.

- Số lần ngâm hiệu quả:
+ 5 lần đầu tiên là giai đoạn thùng phát huy hiệu quả mạnh mẽ nhất.
+ Từ lần thứ 6-7 trở đi, các hợp chất trong gỗ đã giảm tới 90%, không còn tác động rõ rệt đến hương vị rượu.
+ Khi đó, thùng vẫn hoàn toàn có thể dùng để lão hóa rượu thành phẩm hoặc tạo "nền phối trộn" cho Hệ thống Solera.

Tạm kết

Qua những phân tích ở trên, có thể thấy rằng thùng gỗ sồi không chỉ là một công cụ kỹ thuật đơn thuần trong quá trình ngâm ủ rượu mạnh, mà còn là yếu tố then chốt góp phần định hình hương vị và chất lượng của từng mẻ rượu. Tuy nhiên, giống như mọi vật liệu tự nhiên, khả năng đóng góp của gỗ sồi cũng có giới hạn.

Số lần ngâm hiệu quả của một thùng thường dao động từ 3 đến 5 lần đầu, tuỳ thuộc vào loại gỗ, kỹ thuật xử lý và điều kiện bảo quản. Sau giai đoạn này, thùng vẫn có thể tiếp tục sử dụng để lão hóa rượu mà không ảnh hưởng đến chất lượng, miễn là còn giữ được độ kín và ổn định cấu trúc.

Với khách hàng đang sử dụng hoặc có ý định đầu tư vào thùng gỗ sồi, việc hiểu rõ vòng đời và cách tối ưu hoá công năng của thùng sẽ giúp bạn xây dựng được một quy trình sử dụng tuần hoàn hợp lý, vừa đảm bảo hiệu quả chiết xuất, vừa kéo dài thời gian sử dụng, đồng thời khai thác tối đa giá trị của mỗi thùng gỗ.

Nếu bạn cần tư vấn cụ thể hơn cho loại thùng, mục đích sử dụng hoặc quy mô sản xuất của mình, đội ngũ D.CHEERY luôn sẵn sàng hỗ trợ để đồng hành cùng bạn trên hành trình nâng tầm chất lượng rượu Việt.

_________________________

THÙNG RƯỢU GỖ SỒI NGA D.CHEERY - GIÚP BẠN CÓ RƯỢU TÂY TỪ RƯỢU VIỆT

☎️ Hotline: 0934 262 323

☎️ Hotline dự phòng: 0969 772 656

📍436 Nguyễn Văn Cừ, Hồng Hải, Hạ Long, Quảng Ninh