Các loại thùng rượu Port dùng trong sản xuất whisky

Thùng rượu Port là một thành phần quan trọng trong quá trình sản xuất và ủ rượu vang Port - loại vang tăng cường nổi tiếng của Bồ Đào Nha. Không chỉ vậy, chúng còn ngày càng được ưa chuộng trong quá trình ngâm ủ hoàn thiện (finishing) các dòng whisky cao cấp. Những chiếc thùng này sở hữu đặc tính riêng biệt, ảnh hưởng trực tiếp đến hương vị, màu sắc và cấu trúc của rượu được ủ bên trong.

Bài viết này, D.CHEERY sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thùng Port, vai trò của chúng trong sản xuất rượu vang và whisky, cũng như những đặc điểm hương vị độc đáo mà chúng mang lại.

1. Port là gì?

Port là một loại rượu vang tăng cường (fortified wine) có nguồn gốc từ Bồ Đào Nha. Thông thường, Port có vị ngọt và được làm từ vang đỏ, dù vẫn có những ngoại lệ. Có nhiều giống nho khác nhau được dùng để sản xuất Port, trong đó nổi bật gồm: Touriga Franca, Touriga Nacional, Tinta Barroca, Tinto Cão và Tinta Roriz.

Trong quá trình lên men, người ta sẽ thêm rượu mạnh chưng cất (distilled spirit) - thường là rượu mạnh từ nho như cognac hoặc brandy. Việc bổ sung rượu mạnh làm ngừng quá trình lên men vì nồng độ cồn cao làm men ngừng hoạt động, khiến đường tự nhiên trong nho không bị chuyển hóa hết, từ đó tạo nên vị ngọt đặc trưng của rượu Port. Nhờ vậy, rượu Port thường có nồng độ cồn khoảng 20% ABV, cao hơn vang thông thường, nên được gọi là “fortified” (vang tăng cường).

Ban đầu, Port được phát minh để bảo quản rượu vang tốt hơn, giúp nó chịu được chặng đường dài và nóng từ thung lũng Douro đến thành phố Porto, rồi tiếp tục được xuất khẩu khắp thế giới.

2. Các loại rượu Port phổ biến

Rượu Port có nhiều dòng và phong cách khác nhau, kèm theo một số biến thể đặc biệt.

Ruby Port

- Màu đỏ ruby tươi sáng, vị trái cây nổi bật.

- Ruby Port có thể được ủ một thời gian ngắn trong thùng gỗ, nhưng phần lớn thời gian lão hoá diễn ra trong chai thuỷ tinh.

Tawny Port

- Là dòng rượu ngọt, phức hợp, có màu nâu đỏ.

- Được ủ trong thùng gỗ sồi lâu hơn Ruby Port, thường từ 10 đến 40 năm.

- Cho hương vị mềm mại, béo ngậy, có nốt caramel, hạt dẻ, trái cây khô.

White Port

- Làm từ nho trắng, lên men trong bồn gỗ sồi lớn.

- Mang hương táo, trái cây hạch (stone fruit) và hậu vị hạt dẻ nướng.

Rosé Port

- Giống như rượu vang hồng, dòng này thơm, nhẹ và nhiều hương trái cây đỏ.

- Hương chủ đạo là dâu, mâm xôi, caramel, cùng màu hồng ánh đồng đặc trưng.

Colheita Port

- “Colheita” trong tiếng Bồ Đào Nha nghĩa là “vụ thu hoạch”.

- Là Tawny Port đơn niên (single vintage), chỉ từ một năm nho duy nhất.

- Phải được ủ ít nhất 7 năm trong thùng gỗ sồi, tạo nên hương vị sâu và cân bằng.

Single-Quinta Port

- “Quinta” nghĩa là vườn nho, loại Port này được sản xuất từ một vườn nho duy nhất, một năm duy nhất.

- Có thể xem như phiên bản tinh tuyển hơn của Colheita Port.

Vintage Port

- Được làm từ những niên vụ xuất sắc nhất, chiếm tỉ lệ rất nhỏ trong tổng sản lượng Port.

- Ủ khoảng 2 năm trong thùng gỗ sồi, sau đó tiếp tục lão hóa 10 - 50 năm trong chai.

- Cho hương vị đậm, sang trọng, phát triển phức hợp theo thời gian.

Late Bottled Vintage (LBV) Port

- Là Port đơn niên (single vintage) nhưng được ủ lâu hơn Vintage Port, khoảng 4 - 6 năm trong thùng gỗ.

- Chính vì ủ “muộn hơn” nên có tên gọi “Late Bottled”.

- Vị rượu đậm, tròn, dễ tiếp cận và thường sẵn sàng để uống ngay sau khi đóng chai.

3. Ứng dụng thùng Port trong sản xuất whisky

Ngày nay, nhiều nhà chưng cất sử dụng thùng Port đã qua ủ rượu vang để ngâm ủ hoàn thiện (finishing) whisky.

Sau giai đoạn ủ chính trong thùng bourbon hoặc sherry truyền thống, whisky được chuyển sang thùng Port và tiếp tục lão hoá thêm vài tháng đến vài năm nhằm hấp thụ trọn vẹn hương vị còn sót lại trong gỗ.

Nhờ quá trình này, whisky mang trong mình sắc thái khác biệt, vừa đậm đà, sâu hương vị, vừa mềm mại, mượt mà hơn.

Chính sự tương phản độc đáo ấy khiến whisky hoàn thiện trong thùng Port trở thành lựa chọn được yêu thích của những người sành rượu luôn tìm kiếm trải nghiệm mới mẻ và tinh tế.

4. Thùng rượu Port ảnh hưởng đến hương vị whisky như thế nào?

Việc sử dụng thùng Port để ủ hoặc hoàn thiện (finish) whisky giúp bổ sung những tầng hương vị phong phú mà các loại thùng khác khó có được.

Tùy theo loại Port được ủ trước đó, rượu whisky sẽ hấp thu những nốt hương đặc trưng khác nhau.

Ví dụ:

- Thùng Ruby Port: mang đến vị trái cây đỏ tươi, dâu, mận, cùng màu sắc rượu sáng và trẻ trung.

- Thùng Tawny Port: cho vị ngọt đậm, caramel, hạt dẻ và trái cây sấy khô, tạo nên cảm giác ấm áp và mượt mà.

- Thùng White Port: thêm nốt cam, mật ong và quả hạch, giúp whisky trở nên sáng, tươi và tinh tế hơn.

- Thùng Rosé Port: góp hương kẹo, caramel, quả mọng hồng, mang lại nét lạ và tươi mới.

Tóm lại, thùng Port giúp whisky có chiều sâu hơn về hương và vị, đồng thời tăng thêm độ ngọt, độ mềm, màu sắc và hậu vị dài hơn, yếu tố khiến dòng Port Cask Finish Whisky ngày càng được yêu thích trong giới sành rượu.

Kết luận

Thùng Port đóng vai trò vô cùng quan trọng trong thế giới rượu whisky, mang đến quá trình ủ đặc trưng và ảnh hưởng sâu sắc đến phong cách hương vị của sản phẩm.

Việc sử dụng thùng Port trong sản xuất whisky cũng thể hiện tinh thần sáng tạo và không ngừng đổi mới của ngành, nơi các nhà chưng cất luôn tìm kiếm cách nâng cao và đa dạng hóa trải nghiệm vị giác.

_________________________

THÙNG RƯỢU GỖ SỒI NGA D.CHEERY - GIÚP BẠN CÓ RƯỢU TÂY TỪ RƯỢU VIỆT

☎️ Hotline: 0934 262 323

☎️ Hotline dự phòng: 0969 772 656

📍SN 436 Nguyễn Văn Cừ, Hồng Hải, phường Hạ Long, Quảng Ninh